عرق نسترن، گوهری معطر از دل طبیعت
فهرست مطالب
مقدمه
در دنیای پرشتاب امروز، تمایل به بهره‌گیری از درمان‌های طبیعی و گیاهان دارویی افزایش یافته است. یکی از این اکسیرهای گیاهی که از دیرباز در طب سنتی ایران جایگاه ویژه‌ای داشته، عرق نسترن است. این عرق گیاهی که از گل‌های خوش‌رنگ و خوش‌عطر نسترن استخراج می‌شود، نه تنها با عطر دل‌انگیز خود دل هر رهگذری را می‌برد، بلکه با خواص درمانی فراوانش، به عنوان درمانی طبیعی در بسیاری از بیماری‌ها کاربرد دارد.
نسترن؛ گیاهی با پیشینه‌ای کهن
نسترن با نام علمی Rosa canina از تیره‌ی گل‌سرخیان (Rosaceae) است و در زبان محلی به آن «وردک» یا «گل نسا» نیز گفته می‌شود. این گیاه خودرو در مناطق کوهستانی ایران مانند البرز، زاگرس و نواحی شمالی کشور به‌وفور یافت می‌شود. گل نسترن از جمله گل‌هایی است که علاوه بر زیبایی، دارای کاربردهای دارویی، آرایشی و بهداشتی است. عرق نسترن حاصل تقطیر گل‌های تازه‌ی این گیاه در فرایند سنتی عرق‌گیری است که عصاره‌ای خوشبو و پرخاصیت ایجاد می‌کند.
ترکیبات شیمیایی عرق نسترن
ترکیبات موجود در عرق نسترن برگرفته از مواد فعال گل نسترن هستند. مهم‌ترین این ترکیبات عبارت‌اند از:
- ویتامین C (به میزان بالا)
- آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی مانند فلاونوئیدها
- اسیدهای آلی مانند اسید سیتریک و اسید مالیک
- کاروتنوئیدها
- تانن‌ها و پلی‌فنول‌ها
وجود این ترکیبات بیوشیمیایی، دلیل اصلی خاصیت‌های دارویی و اثرات مثبت عرق نسترن بر سلامتی است.
خواص درمانی عرق نسترن
1. تقویت سیستم ایمنی بدن
میزان بالای ویتامین C موجود در عرق نسترن، آن را به یک تقویت‌کننده‌ی طبیعی سیستم ایمنی بدن تبدیل کرده است. مصرف منظم این عرق میتواند مقاومت بدن را در برابر سرماخوردگی، آنفولانزا و بیماری‌های عفونی افزایش دهد.
2. کاهش کلسترول و بهبود عملکرد قلب
آنتی‌اکسیدان‌های موجود در این عرق گیاهی به کاهش کلسترول بد (LDL) و پیشگیری از تصلب شرایین کمک می‌کند. از سوی دیگر، عرق نسترن باعث بهبود گردش خون و تنظیم فشار خون می‌شود.
3. آرام‌بخش و ضد اضطراب
عرق نسترن دارای خاصیت آرام‌بخشی است و مصرف آن در دوزهای مناسب میتواند استرس و اضطراب را کاهش داده و به بهبود کیفیت خواب کمک کند.
4. سلامت پوست و مو
وجود ویتامین C، کاروتنوئیدها و پلی‌فنول‌ها در عرق نسترن، آن را به یکی از عرقیات مؤثر برای شفاف‌سازی پوست، جلوگیری از پیری زودرس و تقویت فولیکول‌های مو تبدیل کرده است.
5. ضد التهاب و مسکن
در طب سنتی، عرق نسترن برای کاهش التهابات مفصلی، تسکین دردهای عضلانی و کاهش سردرد استفاده می‌شود. این خاصیت به واسطه‌ی حضور فلاونوئیدها و تانن‌ها در ترکیب آن است.
6. کمک به بهبود عملکرد گوارشی
مصرف این عرق در درمان سوءهاضمه، نفخ معده و یبوست مفید است. همچنین به دلیل خاصیت ضدباکتریایی خفیف خود، میتواند به تعادل فلور روده کمک کند.
7. پاکسازی کلیه و مجاری ادراری
عرق نسترن یک مدر طبیعی ملایم است که در پاکسازی کلیه‌ها، جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه و دفع سموم بدن مؤثر عمل می‌کند.
روش مصرف عرق نسترن
برای بهره‌گیری از خواص عرق نسترن، روش‌های زیر پیشنهاد می‌شود:
مصرف روزانه:
روزانه ۱ تا ۲ فنجان عرق نسترن به‌صورت خالص یا همراه با عرقیات دیگر مانند بهارنارنج یا بیدمشک مصرف شود.
در ترکیب با دمنوش‌ها:
ترکیب عرق نسترن با دمنوش گل محمدی یا دارچین برای آرامش اعصاب بسیار مفید است.
به‌عنوان تونر طبیعی:
برای تقویت پوست، می‌توان از عرق نسترن به عنوان تونر طبیعی صورت استفاده کرد.
مضرات و نکات احتیاطی
با وجود خواص فراوان، مصرف بی‌رویه‌ی عرق نسترن نیز ممکن است مشکلاتی ایجاد کند:
کاهش فشار خون شدید: افراد با فشار خون پایین باید با احتیاط مصرف کنند.
ایجاد حساسیت‌های گوارشی:
برخی افراد ممکن است نسبت به این عرق حساسیت نشان دهند.
در دوران بارداری و شیردهی
: بهتر است پیش از مصرف، با پزشک مشورت شود.
نتیجه‌گیری
عرق نسترن، با عطر دل‌انگیز و ترکیبات فعال گیاهی، یکی از مفیدترین عرقیات سنتی ایران محسوب می‌شود. این عصاره‌ی گیاهی، با دارا بودن خواصی همچون تقویت ایمنی، کاهش استرس، بهبود عملکرد قلب، کمک به گوارش و مراقبت از پوست، میتواند جایگاه ویژه‌ای در رژیم روزانه ما داشته باشد. البته مانند هر ماده‌ی درمانی دیگر، رعایت دوز مصرفی و مشورت با پزشک در صورت وجود بیماری‌های خاص، ضروری است.عرق نسترن، هدیه ای از دل کوه های ایران پلی میان طبیعت و تندرستی ما است.
منابع
- فتاحی، م. (1395). گیاهان دارویی ایران. انتشارات دانشگاه تهران.
2.دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی مشهد – بانک اطلاعات گیاهان دارویی ایران.
Asghari, G., et al. (2015). “Essential oil and antioxidant properties of Rosa canina L.”
آیا عرق نسترن برای فشار خون مفید است؟
بله، یکی از خواص برجسته عرق نسترن، کاهش فشار خون بالا است.. مصرف منظم و کنترلشده این عرق گیاهی میتواند به بهبود عملکرد قلب و تعادل فشار خون کمک کند
آیا عرق نسترن برای کودکان یا زنان باردار مجاز است؟
برای کودکان زیر ۲ سال توصیه نمیشود مگر با مشورت پزشک.
زنان باردار و شیرده نیز باید قبل از مصرف، با پزشک یا متخصص طب سنتی مشورت کنند
چگونه عرق نسترن را مصرف کنیم؟
مقدار معمول مصرف روزانه عرق نسترن، نیم استکان (۳۰ تا ۵۰ میلی‌لیتر)، دو تا سه مرتبه در روز، ترجیحاً نیم ساعت قبل از غذا
آیا عرق نسترن عوارض جانبی دارد؟
در حالت کلی عرق نسترن بیضرر است، اما در برخی افراد ممکن است این عوارض مشاهده شود:
افت فشار خون در افراد با فشار پایین
- واکنشهای آلرژیک نادر
- در مصرف بیش از حد: ضعف، سردی مزاج یا دلدردهای خفیف
- خانم قادری
- اردیبهشت 6, 1404
- 46 بازدید
