تاثیر خشکی بر خصوصیات مورفولوژیکی و بیوشیمیایی شیرتیغک وحشی

مقدمه

شیرتیغک وحشی گیاهی با پتانسیل دارویی بالا و تغذیه‌ای است که خواص دارویی این گیاه به دلیل وجود ترکیبات فیتوشیمیایی مهم به ویژه فنول ها و فلاونوئیدها می‌باشد. خشکی یم تنش غیر زیستی مهم بوده و محدود کننده تربن عامل برای رشد و تولید گیاهان است. شیرتیغک وحشی دارای متابولیت های ثانویه ارزشمندی است. بنابراین درک پاسخ های فیزیولوژیکی این گیاه در واکنش به تنش خشکی ضروری است. هدف از این تحقیق، مطالعه تاثیر تنش خشکی بر خصوصیات مورفولوژیکی و برخی پارامترهای فیتوشیمیایی و بیوشیمیایی گیاه دارویی شیر تیغک وحشی است.

در ادامه این مطلب با باریجه همراه باشید.

مواد و روش‌ها:

به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر خصوصیات مورفولوژیکی، فیتوشیمیایی و بیوشیمیایی گیاه شیرتیغک وحشی ، یک آزمایش گلدانی به صورت طرح کاملا تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارهای تنش خشکی شامل چهار سطح 100درصد (بدون تنش)، 75درصد، 50 درصد و 25 درصد ظرفیت زراعی بود. صفات مورفولوژیکی مطالعه شده شامل مولفه های رشدی شامل وزن تر و خشک اندام هوایی، وزن تر و خشک ریشه، ارتفاع گیاه و طول ریشه بود. همچنیت صفات فیتوشیمیایی شامل رنگیزه های فتوسنتزی، محتوای نسبی اب، فنل کل، فلاونوئید کل، انتی اکسیدان با دو روش FRAP و DPPH ، پرولین و قند محلول و همچنین صفات بیوشیمیایی مانند فعالیت آنیزم های انتی اکسیدانی کاتالاز، سوپر اکسید دیسموتاز، گلوتاتیون پراکسیداز، آسکوربات پراکسید و پروتئین کل در برگ های میانی و پایینی اندازه‌گیری شد.

یافته ها

نتایج نشان داد که تنش خشکی تاثیر معنی داری بر مولفه های رشدی ، محتوی نسبی اب برگ، پرولین، قند محلول، کلروفیل a و b و کلرفیل کل، کارتنوئید، فنل کل، فلاونوئید کل، فعالیت انتی اکسیدانی کاتالاز، سوپر اکسید دیسموتاز، اسکوبات پراکسیداز، گایاکول پراکسیداز و مهار فعالیت رادیکال DPPH و قدرت احیا کنندگی اهن دارد. با کاهش مقدار اب خاک، ارتفاع بوته، وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه، محتوای نسبی اب، کلروفیل a و کلروفیل کل کاهش، و در مقابل میزان طول ریشه و کلروفیل b، کارتنئید،پرولین، قند محلول، پروتئین کل، فنل و فلاونوئید کل، انزیم های انتی اکسیدانی، مهار فعالیت رادیکال DPPH و قدرت احیا کنندگی اهن(FRAP) افزایش یافت. همچنین برخی صفات در برگ پایینی و میانی مورد بررسی قرار گرفتند که از نظر صفات فوق بین برگ میانی و پایینی اختلاف وجود داشت و برگ های میانی حاوی صفات بیشتری از صفات مورد بررسی بودند.

خصوصیات مورفولوژیکی تحت تأثیر خشکی

خشکی به طور مستقیم بر رشد و توسعه بخش‌های مختلف گیاه تأثیر می‌گذارد. در شرایط کمبود آب، ارتفاع گیاه کاهش یافته و تعداد و اندازه برگ‌ها محدود می‌شود. کاهش سطح برگ به عنوان یک مکانیسم دفاعی برای کاهش تبخیر و تعرق عمل می‌کند. همچنین کاهش حجم ریشه و وزن خشک گیاه از دیگر تأثیرات خشکی است. این تغییرات ناشی از کاهش فتوسنتز و محدودیت جذب مواد مغذی به دلیل کمبود آب است.

فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی مانند کاتالاز و پراکسیداز نیز در پاسخ به تنش خشکی افزایش می‌یابد. این آنزیم‌ها با کاهش اثرات مخرب گونه‌های فعال اکسیژن (ROS) از ساختار سلولی محافظت می‌کنند.