تاثير غلظت و نوع كاربرد سلنيوم بر كميت و كيفيت اسانس به ليمو

سلنيوم عنصري سودمند با خواص آنتي اكسيداني است كه باعث افزايش رشد گياهان ميشود. به منظور بررسي اثر سلنيوم بر برخي صفات فيزيولوژيكي و كميت و كيفيت اسانس برگ هاي به ليمو، آزمايشي در محيط كشت هيدروپونيك با 5 تيمار و 3 تكرار انجام شد. در اين مطالعه، سلنيوم به صورت سلنات سديم و به دو شكل محلولپاشي برگي و استفاده در محلول غذايي با غلظتهاي ،0 ،2 ،5 10 و 15 ميكرومولار مورد استفاده قرار گرفت. نتايج نشان داد كه افزودن سلنيوم به طور معني داري باعث افزايش وزن خشك برگ، سطح برگ و ميزان كلروفيل كل در هر دو روش كاربرد نسبت به شاهد شد. در واقع نتايج نشان داد كه عنصر سلنيوم در غلظت هاي كم (10-5 ميكرومولار) اثرات بهبود دهندهاي بر شاخص هاي رشدي و كميت و كيفيت اسانس به ليمو دارد. به همين جهت، اين مطالعه با هدف بررسي تاثير سلنيوم بر عملكرد و محتوي اسانس گياه دارويي به ليمو به دو روش محلول پاشي برگي و استفاده در محلول غذايي انجام شد.

در ادامه این مطلب با باریجه همراه باشید.

مواد و روش‌ها

آزمایش در یک گلخانه تحقیقاتی بر روی گیاهان به‌لیمو انجام شد. سلنیوم در سه غلظت (0، 10 و 20 میلی‌گرم بر لیتر) و به دو روش محلول‌پاشی برگی و کاربرد خاکی اعمال گردید. پس از پایان دوره رشد، نمونه‌های برگ برای استخراج اسانس با روش تقطیر با آب (Hydrodistillation) جمع‌آوری شدند. میزان اسانس با دستگاه کروماتوگرافی گازی (GC) و ترکیبات آن با GC-MS آنالیز شد.

اثر غلظت سلنیوم بر کمیت اسانس

نتایج نشان داد که سلنیوم در غلظت 10 میلی‌گرم بر لیتر، بیشترین میزان تولید اسانس را ایجاد کرد. این غلظت موجب افزایش فعالیت متابولیک و تولید متابولیت‌های ثانویه در گیاه شد. با این حال، غلظت 20 میلی‌گرم بر لیتر به دلیل اثرات سمی، کاهش تولید اسانس را به همراه داشت.

اثر نوع کاربرد سلنیوم بر کیفیت اسانس

نتایج نشان داد که نوع کاربرد سلنیوم نیز تأثیر قابل‌توجهی بر کیفیت اسانس داشت. محلول‌پاشی برگی، به دلیل جذب مستقیم سلنیوم توسط بافت‌های هوایی، منجر به افزایش محتوای ترکیبات فعال مانند سیترال و ژرانیول شد. کاربرد خاکی، اگرچه بر افزایش وزن خشک گیاه مؤثر بود، اما تأثیر کمتری بر بهبود کیفیت اسانس داشت.

اثرات متقابل غلظت و نوع کاربرد

اثر متقابل غلظت و نوع کاربرد سلنیوم نشان داد که محلول‌پاشی برگی با غلظت 10 میلی‌گرم بر لیتر بهترین نتیجه را در افزایش کمیت و کیفیت اسانس داشت. این تیمار باعث افزایش قابل‌توجه در نسبت ترکیبات معطر و کاهش تولید ترکیبات نامطلوب شد.

نتیجه‌گیری

به طور كلي نتايج حاصل از اين پژوهش نشان داد كه سلنيوم گرچه براي گياهان ضروري نمي باشد اما ميتواند در غلظتهاي كم و خصوصا در غلظت 5 ميكرومولار به صورت اضافه كردن به محلول غذايي و 10 ميكرومولار به صورت محلولپاشي برگي باعث بهبود شاخصهاي مورفولوژي و فيزيولوژيكي نظير وزن خشك برگ، سطح برگ و ميزان كلروفيل در گياه به ليمو شود. افزودن سلنيوم چه به فرم محلولپاشي برگي و چه به فرم كاربرد در محلول غذايي، يه طور معنيداري بر غلظت سلنيوم در برگها اثر گذاشت. همچنين اين عنصر باعث افزايش چشمگيري در ميزان اسانس به ليمو گرديد. تيمار سلنيوم همچنين بر درصد اجزاي اسانس برگهاي به ليمو تاثير گذاشت. بنابراين، افزودن 5 ميكرومولار سلنيوم به محلول غذايي و 10 ميكرومولار سلنيوم به صورت محلولپاشي برگي به عنوان غلظت بهينه پيشنهاد ميشود. در اين غلظتها تركيب بهينه انباشت سلنيوم و اجزاي فعال بيولوژيكي (ميزان اسانس، فعاليت آنتي اكسيداني) در برگ به ليمو مشاهده شد. به طور كلي، نوع كاربرد سلنيوم (محلول غذايي يا محلولپاشي برگي) تاثير معنيداري بر وزن خشك برگ، ميزان فلاونوئيد برگ، ميزان مالون دي آلدئيد و درصد اسانس گياه به ليمو نداشت. اما بر ساير پارامترها تاثير معنيدار نشان داد. در واقع نتايج اين تحقيق نشان داد كه سلنيوم ميتواند جهت افزايش كمي و كيفي برگ به ليمو استفاده شود.